CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ (CÜ)'NDEN PROJE YAĞMURU
Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü öğretim üyelerinden Prof. Dr. Hasan H. Başıbüyük’ün öncülüğünde araştırmalarına devam eden Cumhuriyet Üniversitesi Moleküler Sistematik Araştırma Grubu (www.cumsag.com) TÜBİTAK’tan proje almaya devam ediyor. Toplam 9 araştırma projesi yürütmekte olan araştırma grubunda Biyoloji ve Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümleri ortaklığında 4 doktoralı araştırmacı ve 6 lisansüstü öğrencisi yer alıyor.
Konuyla ilgili açıklama yapan Prof. Dr. Başıbüyük 'Barkodlamada İkili Belirteç Sisteminin Böceklerde Araştırılması' konulu 2013-Eylül döneminde TÜBİTAK’a sunulmuş proje önerilerinin kabul edildiğini bildirdi. “Bu proje ülkemiz biyoçeşitliliğinin önemli bir kısmını oluşturan, ekonomik önemi olan ve tarımsal zararlılar içeren böcekleri DNA barkodlama sistemi ile doğru bir biçimde teşhis etmenin ilk adımını oluşturmaktadır. Bu doğrultuda CUMSAG ekibinin öncülüğünde dört farklı üniversiteden araştırmacıların bir araya gelerek oluşturduğu bu kapsamlı proje Dr. Mahir Budak yöneticiliğinde yürütülecektir" ifadelerine yer verdi.
Ayrıca, CUMSAG ekibinin Yrd. Doç. Dr. Ertan Mahir Korkmaz yürütücülüğünde sürdürdüğü ve yine TÜBİTAK tarafından desteklenen “Böceklerde Mitogenom Projesinin” ise ülkemizde bu kapsamda ve genişlikte yapılmış ilk proje olma özelliği taşıdığını bildirildi. “Bu proje kapsamında ekonomik ve ekosistemdeki yeri bakımdan önemli bir böcek grubu olan Hymenoptera (bitki zararlısı, parazit arılar, yaban arıları ve balarılarını kapsayan takım) üyelerinin teşhis edilebilmesi ve tarımsal mücadele yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olabilecek genetik bilgi üretilmektedir” denildi.
Bu projede Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Musa Sarı da araştırmacı olarak görev almaktadır.
Ekibin diğer bir önemli projesi de Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Teknogirişim Sermaye Desteği projesidir. Bu proje kapsamında ise bir ilaç öncülü olan saf S-equol metabolitinin biyodönüşüm yöntemi ile üretilmesi hedeflenmektedir. S-equol metaboliti meme, kolon ve prostat kanserleri, kardiyovasküler hastalıklar, osteoporoz ve menopozal dönem semptomları gibi hastalıkların tedavisinde ilaç öncülü olarak kullanılabilme potansiyeline sahiptir. Bu doğrultuda hazırlanan projenin Yrd. Doç. Dr. Ertan Mahir Korkmaz yürütücülüğünde "Teknogirişim Sermaye Desteği Programı" kapsamında sunulduğu ve bakanlık tarafından yapılan ön değerlendirme aşamasını geçtiği bildirilmiştir. “Önümüzdeki aylarda yapılacak ikinci değerlendirme aşamasını başarı ile geçmesi durumunda ise Teknokent bünyesinde ticarileştirilmesinin planlandığı” ifade edildi. Son olarak Prof. Dr. Başıbüyük, “bölgemiz için öncü projeler ve hizmetler sağlama konusunda çalışmalarına devam ettiklerini, bu kapsamda ‘hayvancılıkta moleküler ıslah yöntemleri’ alanında bir proje geliştirdiklerini ve hali hazırda bu projeye destek arandığını” sözlerine ekledi.
Araştırma grubu ve bazı projelerle ilgili detaylar ise şöyledir:
Grup Üyeleri
Araştırmacılar
Prof. Dr. Hasan H. Başıbüyük, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü
Yrd. Doç. Dr. E. Mahir Korkmaz, Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Sevda Hastaoğlu Örgen, Sağlık Hizmetleri MYO
Dr. Mahir Budak, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü
Lisansüstü Öğrenciler
Burcu Temel, Doktora Öğrencisi
Özgül Doğan, Araştırma Görevlisi ve Yüksek Lisans Öğrencisi
H. Bilal Aydemir, Yüksek Lisans Öğrencisi
Filiz Tokgöz, Yüksek Lisans Öğrencisi
Mervenur Ördek, Yüksek Lisans Öğrencisi
Murat Güler, Yüksek Lisans Öğrencisi
BAZI PROJELERİMİZ
Böceklerde Mitogenom Projesi (TÜBİTAK 112T418)
Proje Yürütücüsü: Yrd. Doç. Dr. E. Mahir Korkmaz, Fen Fakültesi, Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü
Ekonomik bakımdan önemli bir böcek grubu olan Hymenoptera üyelerinin teşhis edilebilmesi, konak değişimi gibi evrimsel süreçlerin anlaşılması ve tarımsal mücadele yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olabilecek mitoinformatik bu proje kapsamında üretilmektedir.
“Bazal Hymenoptera (Insecta) Familyalarında Mitokondri Genomunun Evrimi: Hymenoptera Filogenisinin Yeniden Yapılandırılması” başlığı ile TÜBİTAK ARDEB-1001 programına 2012-Mart döneminde sunulan ve kabul edilen bu projemizin çalışmaları Kasım 2012’den bu yana başarı ile devam etmektedir.
DNA Barkodlama Projesi (TÜBİTAK 113Z753)
Proje Yürütücüsü: Dr. Mahir Budak, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü.
DNA barkodlama olarak bilinen yöntem en basit şekilde, genomda özgün bir DNA dizi verisi aracılığı ile türlerin teşhisi olarak tanımlanabilir. Dünya genelinde birçok uluslararası konsorsiyum, biyoçeşitlilik envanterinin oluşturulması amacı ile çalışmalar yapmaktadır. Ülkemizde ise bu alandaki çalışmalar yok denecek kadar azdır. DNA barkodlama alanında ulusal bir kütüphane oluşturan bir kurum ya da kuruluş da bulunmamaktadır.
DNA barkodlama yönetiminin temelinde referans DNA dizilerini içeren bir kütüphaneden tarama yapılarak araştırılan canlının türünün tespit edilmesi mantığı yatmaktadır. Böylelikle hastalık yapan parazitlerin, tarım zararlılarının, biyololojik çeşitliliği oluşturan canlıların ve ekonomik değeri olan birçok canlı grubunun teşhisi gerçekleştirilebilmektedir. Ancak, yaygın olarak kullanılan COI barkodlama sisteminin bazı sınırlamaları olup, yakın akraba türlerin teşhisinde doğru sonuçlar vermeyebilmektedir. Bu doğrultuda CUMSAG ekibinin öncülüğünde dört farklı üniversiteden araştırmacıların bir araya gelerek oluşturduğu ve COI yanında diğer bir belirteç sisteminin birlikte kullanımını öneren kapsamlı projemiz “Barkodlamada İkili Belirteç (COI ve ITS2) Sisteminin Bazı Hemimetabol ve Holometabol Böceklerde Araştırılması” başlığıyla ile 2013-Eylül döneminde TÜBİTAK ARDEB-1001 programına sunulmuştur. Bu projemizin kabul edildiği 10 Ocak 2014’te ilan edilmiştir.
Biyodönüşüm Yöntemi İle İlaç Öncül Maddelerinin Üretimi
Proje Yürütücüsü: Yrd. Doç. Dr. E. Mahir Korkmaz
Araştırmacı: Murat Güler
Ülkemiz ilaç üretimi konusunda net ithalatçı konumunda olup, bu durumun değiştirilebilmesi ancak ilaç ve ilaç hammaddesi öncüllerin sentezlenmesi yolu ile sağlanabilir. Bu kapsamda bir proje geliştirilerek "Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı" Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı kapsamında sunulmuştur.
Ocak
2014
